Thiền (ZEN) :
Trong cuộc sống bình thường, đa số chúng ta vốn sinh hoạt một cách rất máy móc, không hề có ý thức hay hiểu biết rõ ràng về các hành động của mình.
Thiền nói chung bao gồm mọi phương pháp, cách thức, và nguyên tắc mà có thể giúp cho chúng ta thay đổi được cái tình trạng này. Nó có thể được coi như là sự tập trung tư tưởng, sự tìm tòi học hỏi, suy nghiệm về tâm thần, sự tự để ý quan sát tâm tư của mình ..v..v..
Ngồi thiền (sitting in meditation) chỉ là một trong nhiều hình thức giúp cho ta thay đổi quan điểm (perspective) và thái độ (attitude), và tránh bị mắc kẹt trong cái đường rãnh bùn lầy của cuộc tranh sống .
Khai Ngộ (Enlightenment):
Thiền giúp cho ta tỉnh ngộ.
Khai ngộ có một tiến trình dần dần. Cũng giống như việc tập võ vậy. Cần phải trau luyện hoài hoài. Càng để tâm ra sức thì kết quả càng bền bỉ tốt đẹp hơn .
Một trong các điểm cốt yếu trong vấn đề khai ngộ là sự thấu hiểu rằng cái "nhân vật" (ego, personality) trong cuộc sống hằng ngày của mình chỉ là một cái vỏ tạm bợ , nhất thời, kết tạo nên bởi các tư tưởng, thành kiến và bao thúc đẩy tư` bên ngoài . Những cái mà mình cứ ngỡ là "của mình" thực ra đều bị điều khiển bởi các áp lực bên ngoài ! Nếu mình cứ hoàn toàn nhận dạng với cái vỏ "nhân vật" đó thì thua rồi, sẽ cứ bị kẹt từ kiếp này sang kiếp khác trong các lớp vỏ đó . Thiền giúp cho ta cởi được cái vỏ này đi, chỉ dùng nó khi nào cần mà thôi .
Nếu là vậy, trong đời sống có khi nào thì không cần cái vỏ "nhân vật" đó ?
Trong động tác thiền ta sẽ không cần "nhân vật" nào hết .
Hầu hết chúng ta xài cái vỏ này không biết ngừng. Ngay trong khi ngủ nhiều lúc nó vẫn tiếp tục đóng tuồng mê mệt .
Trong buớc đầu ta có thể thí nghiệm cố ý cho cái "nhân vật" này nghỉ tuồng nửa tiếng mỗi ngày. Khi bắt đầu thiền ta hãy cố tình ngồi cho yên chẳng hạn , để mà tạm gác qua một bên mọi thói quen về cử chỉ, về tư tuởng, cho cái "nhân vật" đó nghỉ tuồng đi . Ta ngồi yên để mà nhận xét từng ý tuởng, từng động lực nảy ra từ các ham muốn , các khuynh huớng mà cái "nhân vật" đó thuờng có . Quan sát cho rõ cách hoạt động của bộ máy phức tạp mình đang đeo. Lẽ dĩ nhiên cái trò "tiêu khiển" này không phải là dễ ăn , cần có sự kiên trì tập luyện đều đều thì mới ra kết quả .
Muốn cởi đuợc cái vỏ thì cần phải nhìn cho ra nó !
Giáo dục xã hội đã chồng chất lên ta một cái vỏ dầy trăm ngàn lớp . Mỗi ngày phải tập cởi bớt ra thì mới giải thoát được .
Chân lý thật ra khá giản dị . Nhưng đầu óc và tư tưởng của ta thường làm cho nó rối bời, phức tạp . Chân lý chỉ có thể hấp thụ được qua trực giác, chứ không qua ngôn ngữ và tư tưởng. Mọi phương tiện này đều làm méo mó Chân Lý, không thể diễn đạt được nó một cách trọn vẹn tòan hảo .
Thiền giúp cho ta vượt ra khỏi cái mê hồn trận của tư tưởng, của lý luận .
.